Veel mensen met chronische aandoeningen krijgen het advies om een normaal ritme aan te houden en overdag niet te slapen. Dit advies slaat in mijn ogen de plank volledig mis. In dit blog leg ik uit waarom.

Wat is normaal?

Ten eerste: wat is normaal? In veel landen is een siësta normaal. Het advies om overdag niet te slapen is dus op zijn minst cultureel bepaald.

Slapen als je ziek bent is ook normaal. Wie griep heeft, kruipt in bed of valt op de bank in slaap. Soms meerdere keren per dag. Dat vinden we gewoon. Gezond zelfs. Wie opgenomen is in het ziekenhuis, krijgt de opdracht om ’s middags tenminste een poos te rusten.

Dus waarom krijgen mensen met chronische aandoeningen het advies om overdag niet te slapen?

Mythes over overdag slapen

“Een vast ritme is belangrijk voor goed slapen.” In het algemeen is dit natuurlijk waar. Wie altijd om 11 uur gaat slapen, valt waarschijnlijk om 9 uur niet in slaap. Maar een middagslaapje kan heel goed onderdeel zijn van een vast ritme.

“Als je overdag slaapt, dan kun je ’s nachts niet goed slapen.” hoor ik ook vaak als argument. Voor gezonde mensen is dit waar. Maar die kunnen ook niet zomaar midden op de dag in slaap vallen. Mensen met chronische aandoeningen die overdag slapen, slapen ’s nachts vaak goed.

“Een middagslaapje kan, maar dan niet langer dan 20 minuten.” Oftewel: een powernap is oké, maar meer niet. Diepe slaap is ongewenst. Als het in het algemeen waar is, blijft de vraag: is dat ook zo voor mensen met chronische aandoeningen?

“Overdag slapen is een gewoonte die je af kunt leren.” Tsja. Acht uur per nacht slapen is ook een gewoonte. Zou het niet heerlijk zijn als je maar vier uur slaap per nacht nodig hebt? Kwestie van trainen?

De bron van alle misverstanden is dat zinnige adviezen aan gezonde mensen over gezonde vermoeidheid worden gegeven aan mensen die van alles mankeren en ongezond moe zijn. Moe is niet moe. Mensen met chronische aandoeningen zijn niet moe zoals andere mensen maar dan een beetje erger. Deze twee soorten vermoeidheid zijn verschillend van aard en hebben een eigen aanpak nodig. Slapen overdag hoort misschien niet bij de eerste soort vermoeidheid, maar kan goed bij de tweede horen.

Mijn ervaring

Ik heb meestal geen behoefte aan slaap overdag. Een enkele keer wel, soms maanden niet, soms drie keer in een maand.

Vroeger verzette ik me daartegen. Ik ben toch geen bejaarde?! Maar als ik eraan toegaf, dan had ik achteraf nooit spijt. Ik voelde me beter daarna, functioneerde de rest van de dag beter. En ’s avonds val ik gewoon in slaap. Kennelijk heb ik het af en toe nodig.

Langzaam werd ik makkelijker in toegeven aan slaap overdag. Eerst zette ik de wekker nog zodat ik niet te lang sliep. Nu doe ik dat zelfs niet meer. Ik vertrouw erop dat ik wakker word als ik genoeg geslapen heb.

Wat past bij jou?

Ik ken mensen die krampachtig proberen om overdag niet te slapen, het geheim houden of zich erover schamen. Als ik doorvraag, bekennen ze: “Als ik niet slaap, dan ben ik na 13:00 niets meer waard. Als ik wel slaap, dan heb ik nog iets aan de rest van de dag.”

Mensen met chronische aandoeningen verdienen een slaapadvies op maat. Voor hun aandoening, hun energiebeperkingen, en vooral: passend bij hen. Maatwerk, geen projectie van gezonde mensen!

Meer lezen over de verschillen tussen gezonde mensen en mensen met chronische aandoeningen? Lees ‘Energiek leven’.